Na wekenlang de krantenkoppen te hebben beheerst, is COP26 in Glasgow tot een einde gekomen.
Deze "Conferenties van de Partijen" (COP) volgt vaak hetzelfde patroon: in de eerste week doen de staatshoofden hun toezeggingen en in de tweede week beginnen de delegaties te onderhandelen over de specifieke teksten waarmee de landen instemmen.
Daarom is de toon van de COP in de eerste week vaak optimistisch en stuit men in de tweede week op de realiteit van compromissen en vertraging. Toch was de toon rond COP26, zelfs aan het begin, er een van het managen van verwachtingen. Wat is het eindoordeel nu de COP26 is afgerond?
De verwachtingen vooraf waren :
- Nationally Determined Contributions (NDCs) - dat landen hun nationale klimaatactieplannen bijwerken met acties tot 2030, om hen op het pad te zetten tegen 2050 klimaatneutraal te zijn.
- Klimaatfinanciering - dat de financiering om armere landen te helpen sterk wordt verhoogd, inclusief de 100 miljard USD per jaar die eerder is toegezegd en niet is gehaald.
- Steenkool - duidelijke plannen voor de geleidelijke stopzetting van het gebruik van steenkool.
- Bossen– dat er plannen worden overeengekomen om de koolstofputten in de bossen te behouden en te vergroten.
- Vervoer – dat vooruitgang wordt geboekt met acties voor de bijdrage van het wegvervoer, de luchtvaart en de scheepvaart tot het koolstofarm maken van de sector.
- Handel in koolstofemissierechten - dat overeenstemming wordt bereikt over het wereldwijde systeem voor de handel in koolstofemissierechten dat aanvankelijk tijdens COP21 in Parijs werd geschetst - de beruchte "artikel 6"-tekst.
En wat is er eigenlijk bereikt?
- De NDC’s brengen ons momenteel niet op een niveau van klimaatneutraliteit in 2050, maar slechts op een kwart van dat niveau, wat leidt tot een opwarming van 2,4°C in 2100. Het klimaatpact van Glasgow eist echter van alle landen dat zij op de volgende COP in Egypte terugkomen met herziene plannen.
- Wat de financiën betreft, is de toezegging gedaan om de niveaus van 2019 tegen 2025 te verdubbelen. De eerder beloofde 100 miljard USD per jaar wordt echter niet gehaald. Bovendien heeft de roep om een specifiek "verlies en schade"-fonds ter ondersteuning van ontwikkelingslanden het niet gehaald in de definitieve tekst.
- Hoewel een coalitie van 190 landen en organisaties het eens was over zowel de "geleidelijke stopzetting" van het gebruik van steenkool als het stopzetten van de steun voor nieuwe steenkoolcentrales, werd de COP-tekst in de laatste dagen afgezwakt, omdat enkele van 's werelds grootste steenkool verbruikende landen de formulering "geleidelijke stopzetting" eisten.
- Ontbossen - 140 wereldleiders beloofden de netto-ontbossing tegen 2030 te beëindigen - wat betekent dat er verder mag worden geoogst als de herbeplanting op hetzelfde peil blijft.
- Vervoer - De "International Aviation Climate Ambition Coalition", bestaande uit 23 regeringen die samen meer dan 40% van de wereldwijde luchtvaartemissies vertegenwoordigen, heeft zich via de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) verbonden tot een nieuwe doelstelling om de luchtvaart koolstofvrij te maken. Daarnaast heeft de " Declaration on Zero Emissions Cars and Vans " het doel gesteld dat alle verkopen van nieuwe auto's en bestelwagens tegen 2040 wereldwijd klimaatneutraal moeten zijn.
- Wat de handel in koolstofemissierechten betreft, is vooruitgang geboekt ten aanzien van de in Parijs gemaakte afspraken - er zijn nu richtlijnen voor de werking van koolstofmarkten, die voorzien in handel tussen landen en in een nieuw crediteringsmechanisme om groene investeringen aan te trekken. De landen zullen om de twee jaar verslag moeten uitbrengen over hun emissies en de geboekte vooruitgang.
Bovendien heeft COP26 de volgende resultaten opgeleverd:
- Een wereldwijde methaanbelofte om 30% van de methaanuitstoot tegen 2030 te verminderen werd door meer dan 100 landen overeengekomen. De helft van 's werelds 30 grootste uitstoters van methaan heeft zich bij de belofte aangesloten - maar veel landen hebben dat niet gedaan.
- 450 banken, pensioenfondsen en financiële instellingen, die samen wereldwijd 130 biljoen USD aan activa beheren, hebben zich achter de limiet van 1,5°C opwarming geschaard, waardoor dat kapitaal vrijkomt om de overgang naar schone energie, zoals hernieuwbare energie, te financieren.
- Het Verengd Koninkrijk heeft toegezegd het eerste financiële centrum te worden dat klimaatneutraal zal zijn, en eist dat financiële instellingen en alle beursgenoteerde bedrijven in het VK plannen publiceren over hoe zij naar klimaatneutraliteit zullen overstappen.
- De Verenigde Staten en China onthulden een overeenkomst om "samen te werken aan klimaatverandering".
Hoewel de tekst van COP26 waarschijnlijk de sterkste is die ooit op een conferentie is geschreven - met onder meer de allereerste verbintenissen omtrent fossiele brandstoffen en steenkool - is de tekst nog steeds niet voldoende om te bereiken wat volgens de Intergouvernementele Panel on Climate Change (IPCC) nodig is. Uiteindelijk zullen velen teleurgesteld uit Glasgow zijn gekomen, met als opvallende mislukking het gebrek aan vooruitgang bij het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050.
Hoewel meer dan 135 landen zich hebben toegezegd op het bereiken van klimaatneutraliteit, reiken de streefdata tot 2070. Veel landen hebben helemaal geen toezeggingen gedaan en de realiteit is dat de maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C nog ver buiten bereik blijft. Dit alles legt nog meer druk op het bedrijfsleven om radicale veranderingen in hun eigen activiteiten en toeleveringsketens te bewerkstelligen, om zich vast te leggen op klimaatneutrale doelstellingen - en om die beloften na te komen. Zoals Alak Sharma in zijn slotopmerkingen stelde "...het harde werk begint nu".
