De rol van ISO 45003: Psychosociale veiligheid op de werkvloer

Wanneer werknemers zich prettig voelen in hun functie. Bereid zijn om zichzelf te zijn, om hulp te vragen, hun ideeën te delen of de status quo ter discussie te stellen zonder bang te zijn voor tegenwerking, is de kans groter dat organisaties innoveren, diverser worden en zich aanpassen aan veranderingen. 

Dit kan echter niet worden bereikt zonder psychosociale veiligheid: een gebied van de organisatiepsychologie dat de laatste jaren in de schijnwerpers staat. Nu de aandacht voor het welzijn en de geestelijke gezondheid van werknemers elk jaar toeneemt en de houding van werknemers ten opzichte van werk verandert naarmate zij mondiger worden, moeten leiders zich richten op het inbouwen van psychosociale veiligheid in de kern van hun organisaties. Door het juiste klimaat, de juiste mentaliteit en het juiste gedrag binnen teams te bevorderen zorgt dit voor een "onbevreesde organisatie". 

LRQA-expert Bill Barnes verkent het opkomende en groeiende gebruik van psychosociale veiligheidsrisico's op de werkplek aan de hand van een rondleiding door de ISO 45003-norm. 

Psychosociale veiligheid koppelen aan ISO 45001 

U denkt misschien: Wat heeft psychosociale veiligheid te maken met ISO-normen? Het is bewezen dat risico's en mogelijkheden voor organisatorische verbetering in elke context met behulp van de ISO-normen effectief worden geïdentificeerd en beheerd. Met name op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk (ISO 45001) en kwaliteit (ISO 9001). Elementen van psychosociale veiligheid zijn al meer dan vijf jaar in deze normen opgenomen, en hoewel psychosociale veiligheid nu pas echt gemeengoed wordt, is het belangrijk voor organisatieleiders om te zien hoe psychosociale veiligheidsoverwegingen zijn opgenomen in diverse onderdelen van  ISO 45001 om een omgeving en cultuur van veiligheid en welzijn op de werkplek te stimuleren. 

ISO 45003 (beheer van psychosociale risico's) kan worden toegepast op ISO 45001 door zich te concentreren op drie risicocategorieën: de organisatie van het werk, sociale factoren en de werkomgeving. 

• Hoe het werk wordt georganiseerd  

De norm richt zich hier op het vaststellen van rollen en verwachtingen in een organisatie, taakcontrole, taakeisen, werkdruk en werktempo. Gevaren zijn onder meer rolduidelijkheid, tegenstrijdige eisen en deadlines, onrealistische verwachtingen van de competentie van de werknemer en onredelijke deadlines.

• Sociale factoren 

De norm is gericht op persoonlijke relaties, leiderschaps- en managementstijlen, werkcultuur, communicatie en zelfs loopbaanontwikkelingsmogelijkheden. Dit moet gepaard gaan met steun tegen geweld, misbruik, pesterijen en intimidatie op de werkplek, en vrijheid van represailles voor het uiten van zorgen of het doen van meldingen.

• Werkomgeving 

De norm is hier gericht op gevaarlijke taken en omstandigheden op de werkplek (verlichting, temperatuur, lawaai), onderhoud van apparatuur, geschiktheid van fysieke instellingen en extreme omstandigheden. Voor het grootste deel bieden traditionele veiligheid en gezondheid op het werk -nalevingsprogramma's en normen hier het kader voor actie en preventie van de drie categorieën risico's en mogelijkheden. De norm erkent dat sommige banen van nature onderhevig zijn aan extreme omstandigheden, maar deze moeten toch worden aangepakt. Sterke managementsystemen voor gezondheid en veiligheid op het werk moeten rekening houden met deze specifieke extremen. 

Leiderschap in een nieuwe realiteit 

Met een nieuwe generatie werknemers die op afstand, op locatie en in het veld werken, moeten organisaties kunnen aantonen dat zij zich inzetten voor nieuwe manieren van werken. Elke wervingsmanager zal u vertellen dat de vragen die door kandidaten worden gesteld, veranderen. Ze willen weten of u flexibel en op afstand kunt werken, hoe u de geestelijke gezondheid en het welzijn van uw werknemers ondersteunt en hoe de organisatiecultuur is. 

Kandidaten en zelfs werknemers die ontevreden zijn over een van de bovenstaande punten, zijn meer dan bereid om te gaan werken voor concurrenten die de tijd hebben genomen om flexibel te kunnen werken en die zich inzetten voor het welzijn van werknemers.

De verwachtingen ten aanzien van de betrokkenheid van het management bij het personeel is verhoogd, en leiders moeten beslissen hoe zij hun communicatiekanalen gebruiken voor permanent risicobeheer op het gebied van welzijn. Leiders moeten ook het personeel en het management op één lijn krijgen voor diversiteit en inclusie, bereid zijn deel te nemen aan het identificeren van gevaren en proactieve oplossingen creëren voor psychosociale risico's.

Betrokkenheid, innovatie, productiviteit, concurrentie, kwaliteit, eigenaarschap en trots worden al tientallen jaren gezien als een drijvende kracht achter organisatorische veranderingen. Een werkcultuur met open communicatie is een nieuwe strategie voor succes. Iedereen moet ervan overtuigt zijn dat niemand gestraft zal worden voor het uitspreken van zijn ideeën, vragen, zorgen of fouten, en dat het bredere team veilig is voor het nemen van interpersoonlijke risico's. Dit is een van de grootste voordelen van ISO 45003.

Bereidt u voor om ISO 45003 te implimenteren in uw Organisatie?

ISO 45003, gepubliceerd in 2021, is de eerste internationale norm die betrekking heeft op psychologische gezondheid, veiligheid en welzijn op het werk. Het is een richtlijnnorm die eerder aanbevelingen doet dan eisen stelt.

De invloed van het werk op de psychologische gezondheid van mensen was al lang voor de COVID-19 pandemie een belangrijk probleem. Het veroorzaakte al aanzienlijke schade - en aanzienlijke kosten voor organisaties - en het vertoonde al een stijgende trend. Download deze factsheet voor een inleiding tot ISO 45003 en inzicht in enkele veelgestelde vragen.

• Wat zijn psychosociale risico's en hoe worden ze aangepakt?
• Hoe kunnen we beginnen en hoe meten we de vooruitgang?